Harcerze oddali hołd Szarym Szeregom [GALERIA]

Skauci z Kętrzyna spotkali się 27 września na Pl. Armii Krajowej, przy Pomniku w Hołdzie poległym, Pomordowanym i Zamęczonym Polakom Obrońcom Ojczyzny 1939 - 1956 na okolicznościowej zbiórce. Nie zabrakło na niej tradycyjnych harcerskich ceremoniałów, jednak głównym punktem był apel poświęcony Szarym Szeregom. W wydarzeniu wzięło udział ok. 50 harcerzy i zuchów zrzeszonych w 6 drużynach szczepu "Watra". Szczep działa w strukturze Komendy Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Kętrzynie.
— Historia o organizacji i wiedza na jej temat to nasza tożsamość, czasami wspaniała, czasami bolesna. Człowiek który nie zna swojej historii narodu, czy też rodziny to pusty człowiek bez przeszłości i bez przyszłości. Dlatego naszym obowiązkiem jako Polaków i Instruktorów ZHP jest kultywowanie pamięci o naszych przodkach i historii — mówi Dariusz Nawrocki, komendant kętrzyńskiego szczepu.

Po apelu harcerze wzięli udział w grze terenowej poświęconej wybitnej postaci okresu II wojny światowej — generałowi Maczkowi.
— Organizujemy zbiórki poświęcone bohaterom nie tylko harcerskim, ale także innym, których postawę należy naśladować. Co roku w listopadzie organizujemy rajd patriotyczny, który przybliża wiele innych ważnych osobowości naszego państwa. W związku z tym także podczas tej zbiórki i zorganizowanej gry terenowej po mieście nasi harcerze mieli okazje poznać historię wielkiego Polaka, jakim był gen. dywizji Stanisław Maczek — wyjaśnia Nawrocki.

Dlaczego tę grę poświęcono akurat tej postaci?
— Już ponad rok temu szczep "Watra" podjął decyzje o przyjęciu za patrona gen. Maczka. Także mało kto wie, iż nasz patron miał krótki epizod skautowy, będąc w Związku Strzeleckim we Lwowie. Niestety w związku panującą epidemią wszystkie wydarzenia i związana z tym kampania trochę się zmieniła. Mamy nadzieję, iż w nadchodzącym 2021 roku uda się nam tę kampanię zakończyć i szczep otrzyma patrona, na którego na pewno zasłużył — odpowiada komendant.

Bohaterstwo Szarych Szeregów zostało już wcześniej upamiętnione przez kętrzyńskich harcerzy. Ich imię nosi najstarsza działająca drużyna "Viator".
— Działa nieprzerwanie już ponad 32 lata. Na bazie tej drużyny powstał później Szczep Harcerski "Watra", który także ma już swoją 22-letnią historię — opowiada Dariusz Nawrocki.

Szare Szeregi — konspiracyjny Związek Harcerstwa Polskiego podczas II Wojny Światowej — powołało 27 września 1939 w Warszawie grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej. Polskie Państwo Podziemne było niezwykłym tworem konspiracyjnym. Jako jedyne państwo na świecie wykształciło w warunkach podziemnych struktury zarówno cywilne jak i wojskowe. W ramach Państwa Podziemnego funkcjonowało konspiracyjne harcerstwo pod kryptonimem Szare Szeregi, które współpracowało z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej. Jako organizacja nigdy nie straciły na swojej suwerenności.

Rozkaz Komendanta Głównego AK Nr 129 z 16 marca 1942 r. ustalił, że: „(...) członkowie Szarych Szeregów, którzy wejdą do zespołów konspiracyjnych, będą uważani bez względu na wiek za żołnierzy.”

Takiego zrównania we wszystkich prawach harcerzy Szarych Szeregów z żołnierzami regularnych sił zbrojnych znaczenia harcerstwo polskie nie uzyskało nigdy dotąd w państwie polskim. Jednocześnie w dniu 20 marca 1944 r. rozkazem Rozkaz Komendanta Głównego A L. 495 I, uznano, że „Szare Szeregi jako organizacja młodzieżowa, a nie wojskowa nie podlegają jako całość scaleniu w Siłach Zbrojnych w Kraju. Zasadniczym ich zadaniem w chwili obecnej jest praca wychowawcza wśród członków tej organizacji w celu przygotowania ich do zadań czekających ich w walce i w służbie w wyzwolonej Ojczyźnie. By Szare Szeregi pracy tej w pełni podołać mogły, pozostawiłem im pełny samorząd organizacyjny.”
Szare Szeregi zostały więc określone jako organizacja współdziałająca z Armią Krajową, ale nie podporządkowana AK.

Szare Szeregi aktywne działały nie tylko w Warszawie, ale między innymi w Radomiu, Gdyni, Krakowie i na Śląsku. Były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 roku skupiała ponad 15.000 młodzieży, w tym 7.000 harcerek. Kryptonim Szare Szeregi dotyczył tylko męskiej części podziemnego Związku Harcerstwa Polskiego. Osobno działała Organizacja Harcerek, nosząca kryptonim „Związek Koniczyn” i „Bądź Gotów” , która organizowała Pogotowie Harcerek i działała w ścisłym porozumieniu z Szarymi Szeregami i Pasieką, czyli konspiracyjną Komendą Główną ZHP. W konspiracji harcerki włączyły się w służbę sanitarną, łączność, opiekę nad więźniami, pomoc dzieciom i Żydom, sabotaż, wywiad i dywersję.

Kryptonim konspiracyjny Szare Szeregi został przyjęty w całym kraju dopiero w 1940 roku. Początkowo używany był wyłącznie w Poznaniu. Jego geneza wiąże się z akcją informacyjną, która została przeprowadzona przez poznańskich harcerzy. Rodziny niemieckie z Litwy, Łotwy i Estonii zajmowały mieszkania po wysiedlonych rodzinach polskich w przekonaniu, że Polacy opuszczali je dobrowolnie. Harcerze postanowili wyprowadzić ich z błędu, roznosząc do ich skrzynek pocztowych ulotki, które podpisane były inicjałami SS. Skrót ten rozwinęli formułując nazwę Szare Szeregi harcmistrz dr Józef Wiza i harcmistrz Roman Łuczywek. Kryptonim przyjął się najpierw w Poznaniu, a później dzięki Witoldowi Marcinkowskiemu stał się oficjalnym kryptonimem całej podziemnej organizacji harcerskiej.

Częścią Szarych Szeregów były Grupy Szturmowe. Do najsłynniejszych ich akcji należała akcja pod Arsenałem, zamach na Kutscherę i Akcja Koppe. W Powstaniu Warszawskim szczególnie wsławiły się dwa bataliony harcerskie ”Zośka” i ”Parasol”, które poniosły straty sięgające prawie 80 % stanu osobowego. Często określa się ich mianem komandosów Armii Krajowej. W czasie Powstania Warszawskiego siły Szarych Szeregów walczyły w ramach Zgrupowania AK "Radosław". Młodsi harcerze zajmowali się m.in. pocztą polową w czasie powstania. Nastolatkowie w okresie okupacji działali w ramach tzw. "małego sabotażu". Rozklejali plakaty, wykonywali napisy i rysunki na murach (słynne „Pawiak pomścimy”, „Tylko świnie siedzą w kinie”, rysunki kotwicy), zrywali niemieckie flagi, rozprowadzali konspiracyjne wydawnictwa. Do najgłośniejszy akcji małego sabotażu należy zdjęcie niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika.

Szare Szeregi zostały rozwiązane 17 stycznia 1945. W trakcie okupacji zginęło ok. 5 tys. harcerzy. Najwięcej, bo ok. 22%, w obozach koncentracyjnych, ok. 21% w powstaniu warszawskim, ok. 20% w wyniku aresztowań, w śledztwach i więzieniach, ok. 8% w walce we wrześniu 1939 r., ok. 8% w partyzantce i akcjach bojowych, a ok. 7% w zbiorowych egzekucjach ludności.